Archikatedra

Budowę archikatedry rozpoczęto w 1586 r. Budowlę zaprojektował i nadzorował jej budowę Jan Maria Bernardowski, natomiast fundatorem był Bernard Maciejewski. Budowę zakończono w 1625 roku. Pierwotnie był to kompleks klasztorny Jezuitów, którzy zamierzali tam zorganizować szkołę i kolegium. Kościół miał wystrój barokowy z elementami renesansowymi. Pierwotną świątynię strawił pożar i została ona odbudowana w drugiej połowie XVIII w. Wtedy katedra otrzymała całkowicie barokowy charakter, bowiem ten stylem obowiązywał w ówczesnym budownictwie. Wnętrze świątyni pokrył freskami Józef Meier, który był nadwornym malarzem, panującego na polskim tronie, Augusta III Sasa. Okres rozkwitu Archikatedry zakończyła kasacja zakonu w połowie XVIII w. w tym czasie jezuici ustąpili z Lublina, a ich dobra przejęli Trynitarze.

Nowi właściciele nie mieli wystarczających środków na bieżące remonty budynków, więc z czasem popadały one w ruinę. Sytuacja była tak dramatyczna, że pod koniec XVIII w. świątynię zamieniono na magazyn zbożowy. Z czasem wyburzono budynki klasztorne, natomiast kościołowi przywrócono jego pierwotną funkcję. Gdy w 1805 r. powstała diecezja lubelska, to jej siedzibą został dawny kościół jezuicki, a część pozostałej zabudowy przeznaczono na szkołę, natomiast dawną furtę klasztorną przebudowano na dzwonnicę, którą nazwano Wierzą Trynitarką. W tym czasie świątynia przechodziła remonty i przebudowę. W wyniku czego zupełnie utraciła swój barokowy styl na rzecz neoklasycznego. W wyniku bombardowania miasta w czasie II wojny światowej, lubelska katedra straciła jedną wierzę, natomiast całkowitemu zniszczeniu uległy budynki przykościelnej szkoły. Dawna szkoła w latach powojennych ulegała dalszej dewastacji do lat 60-tych XX w. Wtedy to ruiny dawnej szkoły wyremontowano i umieszczono Archiwum Państwowe, które mieści się tam do dziś. Natomiast odbudowę katedry rozpoczęto w latach powojennych, dzięki staraniom ówczesnego biskupa lubelskiego, przyszłego prymasa Polski Stefana Wyszyńskiego. We wnętrzu świątyni zachowało się wiele z pierwotnego wystroju.

Do dziś podziwiać możemy freski Jana Meiera, poza freskami wiszą tam również barokowe obrazy, doskonale zachował się również XVII-wieczny ołtarz umieszczony w prezbiterium, który wykonany został z gruszki libańskiej i posiada oryginalny hebanowy kolor. W lewej nawie umieszczono obraz Matki Boskiej Płaczącej, natomiast w przykatedralnej kaplicy, Krzyż Trybunalski, który wcześniej przechowywano w kościele pod wezwanie św. Michała Archanioła. Przy zwiedzaniu katedry, warto zajrzeć do Akustycznej Zakrystii gdzie eksponowane są cenne przedmioty liturgiczne. W trakcie zwiedzania towarzyszyć nam będą freski Meiera przedstawiające triumf dobra nad złem oraz wiary nad herezją. Zakrystia swą nazwę zawdzięcza doskonałej akustyce. Nawet oddaleni od siebie na maksymalną odległość rozmówcy, będą się doskonale słyszeć. Legenda głosi, że to jeden z biskupów rezydujący w katedrze, chciał podsłuchiwać swoich współbraci, więc nakazał w ten sposób przebudować zakrystię.