Kompleks Riese

Projekt Riese - Sztolnie Walimskie

W masywie Gór Sowich na Dolnym Śląsku, przykryty lasami, kryje się jeden z najbardziej fascynujących projektów militarnych III Rzeszy - nie do końca poznany, owiany tajemnicą – kompleks Riese (niem. „Olbrzym”). Jego historia sięga mrocznych lat II wojny światowej i do dziś przyciąga nie tylko historyków i pasjonatów wojskowości, ale również rzesze turystów z całego świata, poszukujących tajemnic, legend i nietypowych atrakcji.

Choć od jego porzucenia upłynęły całe dekady, Riese wciąż intryguje skalą, rozmachem i licznymi pytaniami, gdyż miejsce to stawia ich więcej, aniżeli daje odpowiedzi. Śmiało można powiedzieć, że Riese to historia wykuta w betonie i milczeniu.

Historia Kompleksu Riese

Budowa tego monumentalnego kompleksu rozpoczęła się w 1943 roku, w wielkiej tajemnicy, kiedy to niemieckie dowództwo, przewidując niekorzystny zwrot wojny, zainicjowało projekt o kryptonimie „Riese”. Do dziś nie ma jednej, potwierdzonej wersji na temat ostatecznego przeznaczenia tych obiektów, gdyż ich dokumentacja została zniszczona lub zaginęła, a sama budowa nigdy nie została ukończona.

Wiadomo, że w celu realizacji projektu, rozpoczęto prace górnicze i budowlane na niespotykaną wówczas skalę. W skalnych zboczach gór wiercono otwory, po czym rozsadzano je materiałami wybuchowymi. Powstałe w ten sposób sztolnie i komory wzmacniano dalej żelbetowymi obudowami. Równolegle, na potrzeby kompleksu tworzono potężną infrastrukturą drogową, kolejową, wodociągową, kanalizacyjną, telefoniczną czy też energetyczną Dokumenty, które przetrwały, stanowiące o ilości użytych materiałów budowlanych, pozwalają snuć teorię, że obecnie nie została nawet odkryta połowa tego ogromnego założenia. Wiadomo, że w samym tylko 1944 roku, na projekt Riese przeznaczono, tyle tysięcy ton stali i cementu, ile Niemcy przeznaczały rocznie na budowę schronów przeciwlotniczych dla ludności cywilnej. Nad realizacją Riese czuwała Organizacja Todt, a do nieludzkiej, wykańczającej pracy, zmuszano więźniów obozów koncentracyjnych, w tym niedalekiego Gross-Rosen. Szacuje się, że przy budowie życie straciło tysiące osób.

Według różnych teorii, kompleks miał pełnić funkcję podziemnego centrum dowodzenia, według innych, tajnego podziemnego laboratorium, kwatery Hitlera lub podziemnych fabryk zbrojeniowych.

Lokalizacja Kompleksu Riese

Co istotne, kompleks Riese nie jest jedną lokalizacją. To system rozrzuconych w północno-zachodniej części Gór Sowich (i częściowo Górach Stołowych) oraz pod zamkiem Książ obiektów, z których każdy ma własną specyfikę, historię i klimat. A należały do nich:

Wspomniany zamek Książ; Rzeczka (okolice Walimia); Włodarz (Walim); Osówka (Głuszyca); Soboń (Jugowice Górne, Gontowa, Książ); Sokolec (masywie góry Gontowa); Jugowice; Wielka Sowa (nie udało się dotychczas odnaleźć śladów wejść podziemnych w rejonie Wielkiej i Małej Sowy) i Moszna (zachowały się tam jedynie ślady działalności). Cztery z wymienionych wyżej kompleksów: Włodarz, Książ, Sztolnie Walimskie i Podziemne Miasto Osówka zostały udostępnione do zwiedzania.

Największy z nich, powstał w górze Włodarz. Chociaż obecnie jest częściowo zalany, liczy sobie około 9 tys. m² powierzchni. Drugą lokalizacją pod względem wielkości ale bodaj najbardziej tajemniczą jest Osówka w Głuszycy. Długość wszystkich poznanych tamtejszych sztolni wynosi niemal 9 km, a powierzchnia 26 tys. m kw., z objętością około 100 000 m³.

Chociaż prace przy budowie kompleksu „Riese” były prowadzone z rozmachem i niemal do końca wojny, to nie zdążono z jego ukończeniem. Tuż przed wkroczeniem Armii Czerwonej podziemia zostały porzucone. Wejścia do części z nich zostały zasypane. W okolicznych lasach, na zboczach Gór Sowich pozostawiono olbrzymie ilości materiałów budowlanych, świadczących o rozmachu przedsięwzięcia.

Choć od zakończenia wojny minęły dekady, wciąż odkrywane są nowe fragmenty kompleksu. Natrafia się na zasypane fundamenty nieukończonych budowli naziemnych. Regularnie prowadzone eksploracje z wykorzystaniem georadarów, wciąż potwierdzają istnienie nieodkrytych jeszcze tuneli.

Kompleks Riese to żywa lekcja historii, skrywająca nadal wiele sekretów. A te wciąż rozpalają wyobraźnię pozwalającą snuć hipotezy i budować fantastyczne teorie. Jedna z nich głosi, że w kompleksie Riese ukryto Złoto Wrocławia, a nawet słynną Bursztynową Komnatę. Według innych źródeł, w jednym z obiektów Riese, przeprowadzano badania nad tajną bronią o niespotykanych dotąd właściwościach, wykorzystującą nieznane źródła energii. Chodziło o projekt „Die Glocke” (Dzwon).

Obecnie, zwiedzanie obiektów kompleksu Riese to nie tyle podróż w czasie, co niezapomniana przygoda polecana szczególnie miłośnikom tajemnic, podziemnych konstrukcji i niezwykłych historii. Podziemia, pontony, tajemnice i legendy to tylko nieliczne z czekających tam atrakcji. Trasy dla turystów są przemyślane i dobrze przygotowane, a wiele z nich oferuje w klimat „wojennego thrillera”. Dodatkowo, w sezonie, odbywają się inscenizacje historyczne, pokazy rekonstrukcyjne, wydarzenia tematyczne czy zloty miłośników militariów.

Jeden z największych i najbardziej tajemniczych projektów zaprasza do poznania tajemnic podziemnego świata III Rzeszy…  Przygotujcie się na przygodę, resztę zapewni Wam Riese!

Noclegi Walim w Górach Sowich

Jeżeli chcesz zaplanować wycieczkę do Walimia i interesują Cię noclegi w Walimiu w celu odwiedzenia, zwiedzania Kompleksu Riese i zwiedzania sztolni Walimskich sprawdź noclegi w ogólnopolskim serwisie noclegowym e-nocleg.pl. Duża baza obiektów noclegowych bez pośredników w tym pokoje, kwatery i apartamenty na wynajem, hotele, pensjonaty, ośrodki wypoczynkowe dopasowane do klientów indywidualnych oraz grup i wycieczek.