Przewodnik Ujazd

Na południowo-wschodnim końcu Gór Świętokrzyskich znajduje się mała miejscowość Ujazd. Nie jest znana data założenia miejscowości, ale pierwsze wzmianki o Ujeździe pochodzą z lat 1174-1176 i 1210, kiedy została wymieniona jako uposażenie klasztoru klasztoru jędrzejowskiego. W XV wieku Ujazd należał do rodu Oleśnickich, w XVI wieku do Zborowskich, ale już w 1584 roku właścicielami są Ossolińscy. W latach 1631-1644 Krzysztof Ossoliński wzniósł tu na wzgórzu pałac w stylu włoskim, zbudowany na planie regularnego pięcioboku, rzadki w Polsce palazzo in fortezza (rezydencja o funkcjach obronnych). Nazwano go Krzyżtopór. Stanowił największy tego typu obiekt przed powstaniem Wersalu. Miał 4 baszty symbolizujące pory roku, 12 wielkich sal (odniesienie do miesięcy), 52 pokoje (bo tyle tygodni jest w roku) i 365 okien. Krzysztof Ossoliński zamiłowany był w symbolice i astrologii, świadczy o tym również hieroglif umieszczony z lewej strony portalu wjazdowego wieży bramnej. Ma kształt stylizowanej litery W i nawiązuje do aramejskiego symbolu oznaczającego wieczne trwanie. Dawniej nad wjazdem wisiała tablica oznajmiająca kontrreformacyjne przekonania włściciela, napis głosił: Krzyż obrona/Krzyż podpora/dziatki naszego Topora. Topór był herbem Ossolińskich.

Przewodnik Ujazd