Przewodnik Łódź

            Literacka „Ziemia Obiecana”, miasto Łódź, choć niepozorne wabi i zaprasza turystów oferując liczne atrakcje zarówno te zapewniające kontakt z przyrodą, jak również takie, które pozwalają na spotkanie z kulturą, sztuką czy też pozwalające na poznanie historii zarówno miasta jak i Polski.

            Łódź to miasto wojewódzkie na prawach powiatu. Miasto stanowi główny ośrodek włókienniczy w Polsce. Położony jest na Wysoczyźnie Łaskiej oraz obszarze Wzniesień Łódzkich, na dziale rzecznym dorzeczy Wisły i Odry. Przez miasto przepływa 18 rzek, w zlewni Wisły są to: Bzura, Łagiewniczanka, Sokołówka, Brzoza, Wrząca, Aniołówka, Zimna Woda, Miazga. Zlewnie Odry stanowią natomiast: Ner, Olechówka, Augustówka, Łódka Gadka, Dobrzanka, Jasieniec, Jasień, Karolewka, Bałutka. W większości są to jednak cieki ukryte w kanałach pod ziemią.

  Miasto założone zostało w 1423r. przez Władysława Jagiełłę. W 1798 miasto przejęto od biskupów kujawskich. Zgodnie z planem gospodarczym opracowanym przez S. Staszica i R. Rembielińskiego w 1820r wytypowano je na miasto fabryczne. Spowodowało to w kolejnych latach znaczny przypływ osadników tkackich z wielkopolski, Śląska, Saksonii oraz Czech. W wyniku napływu tkaczy w 1825 roku założono tkacką osadę Łódka. Nowopowstające fabryki i manufaktury były jednak w znacznej mierze własnością Niemców oraz Żydów.  Ta różnorodność narodów i społeczności na terenie Łodzi spowodowała, że bujnie rozkwitło życie kulturalne, powstawały różnorakie stowarzyszenia, kluby, ruchy społeczno – polityczne, ale także nacje te miały swoje, charakterystyczne i odrębne życie religijne i towarzyskie. Miasta nie oszczędziła również okupacja hitlerowska – wywożenie ludności do obozów koncentracyjnych, liczne aresztowania, egzekucje oraz włączenie Łodzi pod wyłączną własność Rzeszy spowodowało znaczące zahamowanie w rozwoju przemysłu, budownictwa. W czasach powojennych następował bardzo szybki rozwój zarówno przemysłu jak i budownictwa. Niestety bardzo dużym problemem był brak wody dla miasta.

            Reprezentacyjną i centralną częścią miasta jest 4 kilometrowa ulica Piotrkowska stanowiąca niejednokrotnie centrum życia kulturalnego Łodzi.

             Wśród dzieł sztuki i zabytków wartych zobaczenia są:

„Biała Fabryka” - mieszcząca się przy ul. Piotrkowskiej w Parki im. Reymonta – zbudowana w 1835 – 39 roku, w stylu klasycystycznym. Stanowi ona część zakładów włókienniczych Geyera. Była ona w tym czasie najnowocześniejsza fabryką w Królestwie Polskim. Od 1960 roku fabryka stanowi Centralne Muzeum Włókiennictwa. Stanowi ona zarazem najstarszy zabytkowy obiekt architektury włókienniczej. W miejscu tym organizowane są liczne ogólnopolskie i międzynarodowe wystawy włókiennictwa (Międzynarodowe Triennale Tkaniny, Ogólnopolska Wystawa Tkaniny Unikatowej, Ogólnopolska Wystawa Miniatury Tkackiej). Warto podkreślić, że udział w wystawach tych bierze udział kilkuset artystów z ponad 50 krajów. Wystawy te każdorazowo gromadzą kilkadziesiąt tysięcy widzów.

„Bielnik” – klasycystyczny budynek mieszkalno – produkcyjny powstały w latach 1824 – 1826, był on jednym z pierwszych budynków przemysłowych w Łodzi o dużym znaczeniu. Pełnił funkcję zakładu wykańczania tkanin lnianych i bawełnianych, które zostały wyprodukowane przez łódzkich tkaczy. Obecnie stanowi on siedzibę Urzędu Miasta.

„Pałac Biskupi i neogotycka Katedra św. Stanisława” – budowane w latach 1901 – 1910, obecnie znajduje się przy ulicy Ks. Skorupki i stanowi on siedzibę łódzkiej kurii.

„Księży Młyn” – zabytkowy układ urbanistyczny z lat 1870, łączy on budynki mieszkalne, fabryki, pałace m.in. Pałac Scheiblera (1865), który teraz jest Muzeum Kinematografii.

„Grób Nieznanego Żołnierza” i pomnik księdza I. Skorupki poległego w obronie Warszawy 15 XVIII 1920 roku.

„Park Źródliska I oraz II” – najstarszy z łódzkich parków, niegdyś zwany Ogrodem Spacerowym, tworzący obecnie dwa oddzielne parki o łącznej powierzchni ponad 17ha. Część parku była w posiadaniu miasta, zaś druga jego część sprzedana została Karolowi Scheiblerowi, łódzkiemu fabrykantowi. Swą część Scheibler dzięki pomocy firmy ogrodniczej odrestaurował i nadał jej nowy atrakcyjniejszy wygląd – neogotycka altanka, nowo posadzone krzewy i drzewa, figurki gipsowe zwierząt, taras widokowy, grota kształtem przypominająca dinozaura, zmieniono układ alejek. Dzięki zabytkowym kilkuwiekowym drzewom i wspaniałemu uroki tego miejsca wpisany on został do rejestru zabytków miasta Łodzi.

„Park im. Marszałka Piłsudskiego na Zdrowiu” – do niedawna największy tego typu park w Polsce. Stanowi on ośrodek wypoczynku mieszkańców Łodzi. Największe w nim atrakcje to stawy, lunapark, Pomnik Czynu Rewolucyjnego proj. K. Karpińskiego, rezerwat przyrody – „Polesie Konstantynowskie” - obszar niedostępny dla zwiedzających. Rezerwat jest unikatem ze względu na fakt, iż jest to część wielogatunkowego lasu naturalnego na obszarze komunalnym, zurbanizowanym. Żyją tam liczne gatunki zwierząt, ptaków, owadów.

„Ogród Botaniczny im. Jakuba Moszowicza” – mieści się na Polesiu, przy ul. Krzemienieckiej. Jest on największym z ogrodów botanicznych w Polsce, jego powierzchnia sięga 64ha. Jego częścią jest Palmiarnia (zawierająca ok. 4500 okazów wywodzących się ze 110 gatunków palm, podziwiać można m.in. ponad 130 letnie palmy, wawrzyny, laury, cytrusy, okazałe kaktusy, opuncje i aloesy) połączona z Parkiem Źródliska. Wyhodowane i zgromadzone w Łódzkim Ogrodzie botanicznym okazy roślin sięgają liczbą ponad 3500 gatunków. Podzielono je dla usystematyzowania w 9 grup tematycznych: rośliny ozdobne, rośliny lecznicze i przemysłowe, ogród japoński, flora polska, alpinarium, systematyka roślin, arboretum, zieleń parkowa.

„Miejski Ogród Zoologiczny” – umiejscowiony w dzielnicy Zdrowie, ma on 8 miejsce pod względem wielkości w Polsce, ze względu zaś na różnorodność gatunkową zwierząt zajmuje miejsce 5. Liczba zwierząt wynosi obecnie około 3000 (ptaki, gady, płazy, ryby, ssaki). Ogród należy do Światowej Sieci Zoo działającej w celu ochrony zwierząt z uwzględnieniem ich naturalnego środowiska.

„Las Łagiewnicki” – największy kompleks leśny w Europie zajmujący ponad 1200ha, pozostałość Puszczy Łódzkiej, rezerwat położony jest w dorzeczu rzeki Bzury, które w dalszym swym biegu tworzy trzy zbiorniki wodne (ośrodek rekreacyjno - wypoczynkowy) – Arturówek - będące atrakcją Lasu Łagiewnickiego.

Warte odwiedzenia są także liczne pałace, są to m.in.

- Pałac Roberta Biedermanna z 1878r. nawiązujący do włoskiego renesansu, jeden z budynków tworzących zespół rezydencjonalno – fabryczny

- Pałac Rodziny Poznańskich będący obecnie siedzibą Muzeum Miasta Łodzi. Pałac w stylu eklektycznym oraz secesyjnym.

- Pałac J. Hertza z 1898 roku, projektu Juliusza Junga, teraz jest to Rektorat Uniwersytetu Medycznego

- Pałac Rudolfa Kellera (1890) – klimatyczny budynek przy ul. Gdańskiej, niestety z dawnej jego świetności nic nie pozostało, jest one obecnie w bardzo złym stanie.

- Pałacyk Elektrowni Łódzkiej, wybudowany w stylu secesyjnym

- Unikalny ośmiokątny plac – Plac Wolności

- Muzeum Kinematografii

- Wytwórnia Filmów Fabularnych

- Ośrodek Propagandy Sztuki stanowiący jedną z trzech galerii Miejskiej Galerii Sztuki, płożony w parku im. H. Sienkiewicza.

- Muzeum Przyrodnicze Uniwersytetu Łódzkiego – placówka wystawiennicza i naukowo – dydaktyczna przekształcona z powstałego w 1930 roku Muzeum Przyrodniczo – Pedagogicznego. Znajdują się tu cenne eksponaty i muzealne kolekcje (m.in. wielość gatunkowa spreparowanych zwierząt, owady, szkielety ptaków)

- Kraniec ul. Piotrowskiej bogaty jest w liczne budynki z klasycystyczną ornamentacją, Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne, dawny ratusz, pomnik Tadeusza Kościuszki zburzony w 1939 roku przez okupanta.

- Pomnik – mauzoleum – wystawiony na miejscu dawnego więzienia hitlerowskiego, w którym hitlerowcy w roku 1945 spalili żywcem 2000 więźniów.

- Muzeum Tradycji Niepodległościowych – dawne więzienie carskie.

- Galeria Wielkich Łodzian – plenerowe rzeźby z brązu usytuowane przy ul. Piotrkowskiej. Galerie tę tworzą następujące rzeźby: Fortepian Rubinsteina, Ławeczka Tuwima, Kufer Reymonta, Twórcy Łodzi Przemysłowej, Fotel Jaracza, Pomnik Lampiarza.

- Rudzka Góra – dla amatorów saneczkarstwa torowego stanowi ona 800 metrową atrakcję. Dla amatorów rowerów górskich przygotowano specjalne trasy. U podnóża góry znajduje się stylowa bacówka.

            - Największe graffiti świata – powierzchnia ponad 900m², wpisane do Księgi Rekordów Guinnessa.

  Z Łodzi organizowane są liczne wycieczki, które pozwalają zapoznać się z unikalnymi i interesującymi atrakcjami regionu. Są to m. in.:

1. Zamek w Uniejowie – XIV wieczny zamek o charakterze militarnym w Uniejowie zbudowany został nad brzegiem Warty. Wraz z zamkami w Łęczycy, Sieradzu i Kole stanowił on element systemu obronnego granic północnych oraz zachodnio – północnych Polski. W wyniku pożaru, jakiego doznał zamek w 1525 roku nastąpiła jego odbudowa, wtedy też dotychczasowy jego styl gotycki zamieniono na renesansowy. Zaś jego militarny charakter ustąpił miejsca rezydencjonalnym wnętrzom. Należy zwrócić uwagę, iż Zamek w Uniejowie jest jednym z nielicznych zamków obronnych, które od początku swego istnienia były użytkowane nieprzerwanie. Niestety zamek nie jest w całości udostępniany zwiedzającym. Po indywidualnym ustaleniu takiego faktu z personelem możliwe jest częściowe zwiedzanie. Nieograniczony jednak pozostaje ciągle dostęp do zamku z zewnątrz – park oraz dziedziniec.
2. Tereny letniskowo – wypoczynkowe w Spale k/ Tomaszowa Mazowieckiego – miejscowość na terenie Spalskiego Parku Krajobrazowego, oddalona ok. 50km od Łodzi. Miejsce oferujące wiele atrakcji, w szczególności są to liczne pomniki przyrody, rezerwat żubrów, rezerwat spała, Skansen Rzeki Pilica, zabytki Inowłodza.
3. Rezerwat „Niebieskie Źródła” w okolicach Tomaszowa Mazowieckiego – to rezerwat przyrody nieożywionej, ze szczególnym uwzględnieniem wywierzysk krasowych oraz spękanych wapieni krasowych, które nadają wytryskującej z nich wodzie zabarwienie niebiesko – błękitno – zielone. Barwa wody uzależniona jest od pogody, stopnia nasłonecznienia, zachmurzenia czy tez opadów.
4. Ośrodek Hodowli Żubrów w Smardzewicach - zajmuje około 70ha, ma on charakter edukacyjno – turystyczny.
5. Jezioro Sulejowskie – sztuczny zbiornik utworzony przez spiętrzenie wody na rzece Pilicy. Zalew oddalony jest od Łodzi o 50km. Powierzchnia ponad 2000ha pozwala na praktycznie nieograniczone możliwości rozwoju turystyki rekreacji nie tylko dla mieszkańców tego regionu, ale także znacznej części przyjezdnych turystów.
6. Opactwo Cystersów. Tereny letniskowo – wypoczynkowe, w pobliżu Jez. Sulejowskiego – najcenniejsze elementy opactwa stanowią Kościół Św. Tomasza, muzeum we wschodnim skrzydle klasztoru z kapitularzem i krużgankiem, Romański kościół, Baszta Krakowska, Baszta Mauretańska, Baszta Rycerska, Baszta Attykowa, Baszta Muzyczna, Baszta Opacka.
7. Łowicz, Arkadia, Nieborów – charakterystyczne i godne polecenia są w tych regionach przede wszystkim: kultura łowicka, łowickie wycinanki, Muzeum w Łowiczu, Skansen w Maurzycach gromadzący zabytki z czasów Księstwa Łowickiego. Arkadia z romantycznym krajobrazowym parkiem angielskim, o pow. ok. 40ha w którym podziwiać można m. in. Świątynię Diany.
8. Arboretum SGGW w Rogowie – unikalny obród botaniczny, który łączy wiedze teoretyczna związana z roślinnością leśną z wykorzystaniem jej w praktyce, czego owocem było utworzenie Arboretum będącego jednostką organizacyjną Leśnego Zakładu Doświadczalnego w Rogowie. Ma on charakter parku leśnego z bogatą kolekcją drzew i krzewów oraz interesującą dla większości zwiedzających część doświadczalną zawierająca obce gatunki drzew i krzewów. 
9. Zespół pałacowy w Wolborzu – oddalony o 14km od Piotrkowa Trybunalskiego oraz 52km od Warszawy, co w połączeniu z atrakcyjnym położeniem nad Zalewem Sulejowskim gwarantuje mu wielu turystów i stale rosnące zainteresowanie. Na Zespół Pałacowy w Wolborzu składa się z dwie oficyny, pomieszczenia gospodarcze, kordegardy, dziedziniec, park pałacowy. Przed Pałacem znajduje się Pomnik Czynu Grunwaldzkiego. Inne zabytki w okolicy warte zwiedzenia to: Pałac w Bogusławicach, Dwór w Lubiatowie, Kaplica św. Rocha.