Zamek Królewski na Wawelu

Gdy przyjeżdża się do Krakowa pierwsza myśl, która się nasuwa to przede wszystkim zwiedzić Wawel. Miejsce tak szczególne dla Polaków jak i jego rola w naszej historii. Samo Wzgórze Wawelskie jako wapienna skala jurajska położona w malowniczym miejscu nad Wisłą.  Na Wawel dostaniemy się z łatwością podążając od Rynku Głównego ulicą Grodzką oraz Kanoniczną czyli tzw. szlakiem królewskim.

Zamek Królewski na Wawelu jako siedziba królów polskich ma bardzo bogatą i barwą historię. Wielokrotnie był przebudowywany i odnawiany. Na przestrzeni dziejów zmieniały się  style architektoniczne w jakich go odbudowywano. Było to spowodowane wojnami, grabieżami a także kilkoma pożarami, które miały miejsce. Prace archeologiczne prowadzone w obrębie zamku dowodzą, że pierwsze obiekty murowane powstały tam już w XI wieku, a do wieku XIII wzniesiono w północno wschodniej  części wzgórza nową część zamku, co za pewne było spowodowane przeniesieniem stolicy Polski z Gniezna do Krakowa. Znajdowały się tam także liczne obiekty sakralne. Lata panowania Władysława Łokietka to kolejne zmiany na Wawelu, dobudowano wtedy tzw. Wieżę Łokietkową. Kiedy tron objął Kazimierz Wielki wszystkie dotychczasowe zabudowania drewniane zastąpiono murowanymi. Wawel zmieniał się na wzór innych zamków europejskich. W czasach współczesnych Kazimierzowi Wielkiemu zamek składał się z kaplicy św. Marii Egipcjanki, odnowionej Wieży Łokietkowej a także piętrowego skrzydła z licznymi krużgankami. Gdy tron polski objęła królowa Jadwiga Andegaweńska oraz Władysław Jagiełło dobudowano Wieżę Duńską i tzw. Kurzą Stopkę, która stanowiła toaletę zamkową. Ściany pokrywała polichromia wykonana przez przemyskich artystów, niestety w takim stanie Zamek przetrwał tylko do roku 1499 kiedy został zniszczony przez jeden z pożarów.

Odbudowany po pożarze Zamek to już budowla w stylu renesansowym, która w zasadzie zachowała się do dziś. Prace remontowe zainicjował Aleksander Jagiellończyk, który w tym celu sprowadził architektów z całej Europy. Gdy budowla była prawie skończona w roku 1536 niespodziewanie wybuchł pożar, który strawił dopiero co wzniesione budynki. Do prac naprawczych przystąpiono w rok później. Niestety na rok 1595 przypadł kolejny pożar niszcząc kolejne części zamku. Zygmunt III Waza odnowienie Wawelu powierzył głównie włoskim mistrzom. Pracami kierował niejaki  Giovanni Trevano. Odnowione wnętrza prezentowały styl barokowy, wzniesiono także wtedy dwie wieże: Sobieskiego i Zygmunta III.

Zygmunt Waza w 1606 przeniósł się wraz  z całym dworem do Warszawy. A Zamek Królewski na Wawelu został zniszczony i ograbiony w czasie potopu szwedzkiego. Dopiero Jan Sobieski przeznaczył fundusze na renowację obiektu. Niestety początek XVIII wieku nie był szczęśliwy dla krakowskiego Zamku, jak podają źródła stacjonujący tam szwedzcy żołnierze w jednej z komnat zapalili ognisko, które było początkiem trwającego tydzień pożaru. W jego wyniku zniszczone zostały wszystkie pomieszczenia w północnym skrzydle a także kilka w południowym. Kolejne lata nie przyniosły nic dobrego. Gdy Polska znalazła się pod zaborami i obce wojska wkroczyły na teren Rzeczpospolitej Zamek został doszczętnie zniszczony i zrabowany, został bowiem przeznaczony na koszary wojsk austriackich. Dopiero po kilku latach gdy Zamek powierzono pod opiekę cesarza Franciszka Józefa przystąpiono do prac naprawczych pod kierunkiem Tomasza Prylińskiego. Jak podają źródła to w czasie zaborów zrabowano z Wawelu najsłynniejsze polskie precjoza i skarby. Zniknęło większość klejnotów koronacyjnych i insygniów królewskich, których nigdy nie udało się odzyskać. Gdy Polska odzyskała niepodległość utworzono z Wawelu obiekt muzealny, a w okresie XX-lecia międzywojennego był on siedzibą prezydenta Ignacego Mościckiego.

Lata II wojny światowej zrobiły z Wawelu rezydencję Hansa Franka gubernatora Generalnej Guberni. Dokonano w tym czasie sporych zmian, które miały ułatwić życie okupanta  w Zamku. Wraz z końcem wojny rozpoczęto prace konserwacyjne, przywracając wnętrzom renesansowy i barokowy charakter.

Obecnie na Wawelu znajduje się 71 sal wystawowych, z których większość jest w stylu barokowym i renesansowym. Na pewno każdy słyszał o pięknych zabytkowych arrasach, które można podziwiać we wnętrzu Zamku. Warto zwiedzić Reprezentacyjne Komnaty Królewskie, Prywatne Apartamenty Królewskie, Zbrojownię oraz Skarbiec.

Mówiąc o Wawelu nie sposób zapomnieć o Bazylice archikatedralnej św. Stanisława i św. Wacława. Jest to miejsce szczególne albowiem to właśnie tam miały miejsce koronacje królów polskich a także ich pochówku. Pochowany jest tu św. Stanisław, prawie wszyscy królowie oraz królowe między innymi Władysław Łokietek, Kazimierz Wielki, Władysław Jagiełło, królowa Jadwiga, Kazimierz Jagiellończyk, Jan Olbracht, Zygmunt Stary, Zygmunt August, Jan Sobieski, Jan III Waza, Stefan Batory, Michał Korybut Wiśniowiecki, Anna Jagiellonka , Ludwika Maria Gonzaga. Ponadto prócz koronowanych głów spoczywają w kryptach Katedry Wawelskiej również wielcy patrioci, którzy przyczynili się do odzyskania niepodległości oraz znakomici artyści i wieszczowie. Warto tu wymienić przede wszystkim Józefa Piłsudskiego, Władysława Sikorskiego, Tadeusza Kościuszkę, księcia Józefa Poniatowskiego oraz Adama Mickiewicza i Juliusza Słowackiego. W 2010 roku spoczął tu tragicznie zmarły prezydent Lech Kaczyński wraz z Małżonką Marią.

Kolejnym niezwykłym elementem całego Wawelu jest znajdujący się Wieży Zygmuntowskiej słynny Dzwon Zygmunta, który bije tylko w ważne święta i uroczystości kościele i narodowe, a także w chwilach ważnych dla naszego kraju. Dzwon bije w Wielkanoc, Nowy Rok, Niedzielę Palmową, Boże Ciało, święto Konstytucji 3 Maja, Wszystkich Świętych,  Święto Niepodległości oraz Boże Narodzenie. Dzwon bił także w chwilach szczególnych między innymi:  po ataku Niemiec hitlerowskich na Polskę w 1939, po wyborze Karola Wojtyły na papieża w 1978, po śmierci Jana Pawła II w 2005, a także po katastrofie smoleńskiej w 2010 roku. W czasie wizyty na Wawelu nie sposób pominąć tak ważnego miejsca. Dzwon został ufundowany przez Zygmunta Starego. Pierwszy raz został uruchomiony w 1521 roku.  Aby go rozkołysać potrzeba od 8 do 12 dzwonników, a bycie jednym z nich stanowi wielki zaszczyt i przywilej. Ciekawostką jest, że wśród dzwonników jest jedna kobieta.

Nie ulega wątpliwości, że Wzgórze Wawelskie  to miejsce szczególne, a w mury Zamku Królewskiego kryją w sobie piękną i ciekawą historię nie tylko budynków królewskich ale także Krakowa i Polski. Dlatego będąc w Królewskim Mieście naprawdę warto skierować tu swoje kroki i zwiedzić ten wyjątkowy Zamek.