Przewodnik Zakrzewo

Zakrzewo to wieś krajeńska położona w powiecie złotowskim. Krajna to pograniczny region między Wielkopolską a Pomorzem. Przebiegają tędy ważne drogi wojewódzkie i linia kolejowa Piła-Chojnice. Pierwsze ślady osadnictwa pochodzą z epoki wczesnego żelaza. Pierwsza wzmianka o Zakrzewie pochodzi z roku 1432, nazwa miejscowości już wówczas brzmiała Zakrzewo. Pierwszym znanym właścicielem był Erazm z Zakrzewa, za jego czasów wybudowano drewniany kościół, a w 1511 roku powołano parafię. Kolejnymi właścicielami są rodziny Zakrzewskich, Królikowskich, a po nich Jan Potulicki. Za jego czasów, w 1619 roku, parafia zakrzewska zostaje przyłączona do parafii złotowskiej. Jan Potulicki sprzedał ziemię zakrzewską wojewodzie kaliskiemu Zygmuntowi Grudzińskiemu, a jego potomkowie sprzedali ją Działyńskim. Wówczas jest to bogata wieś, która po I rozbiorze Polski została przyłączona do Prus. Działyńscy złożyli hołd Fryderykowi II i w 1788 roku sprzedali wieś Janowi von Farenheidowi. Po Kongresie Wiedeńskim w 1815 roku rozpoczęła się kolonizacja ludnością niemiecką, a w 1820 roku ziemie przejął król pruski Fryderyk Wilhelm III. W 1831 roku rozpoczęto budowę kamiennego kościoła. Bardzo ciekawa jest hisoria miejscowości w XX wieku. W 1903 roku proboszczem miejscowej parafii został ks.dr Bolesław Domański i był nim aż do śmierci w 1939 roku. Pochodził z rodziny o tradycjach patriotycznych. Prowadził katechezy po polsku, był zwolennikiem "pracy organicznej". Popierał dążność do wykształcenia, organizował kółka rolnicze i Bank Ludowy. Był zaangażowany w walkę o przyłączenie ziemi złotowskiej do Rzeczypospolitej, potem protestował przeciwko reemigracji Polaków. Sam nie przyjął awansu na stanowisko w Toruniu. Przez Polaków w Niemczech był nazywany "księdzem Patronem". Od 1931 roku był prezesem Związku Polaków w Niemczech. Przedstawił słynne Pięć Prawd Polaków. Zmarł w Berlinie, ale pogrzeb odbył się w Zakrzewie, stając się ostatnią przed II wojną światową manifestacją polską w tym rejonie. Walczył z germanizacją, a Zakrzewo było rejonem takich zmagań.

Przewodnik Zakrzewo