Przewodnik Sztutowo

Sztutowo jest wsią o charakterze małomiasteczkowym, położoną u nasady Mierzei Wiślanej, na północno-wschodnim krańcu Żuław Wiślanych. Najpierw była tu osada rybacka należąca do książąt wschodniopomorskich. Od połowy XIII wieku należy do Zakonu Krzyżackiego. Od 1432 roku jest wsią z karczmą i stadniną koni. Po wojnie 13-letniej właścicielem zostało miasto Gdańsk. Powstał tutaj wówczas dwór zajmowany przez dzierżawców, tzw. Amtmanów. Jednym z nich był Artur Schopenhauer. W 1716 roku gościem w dworze był car Piotr Wielki. W latach 1773-1918 należało do Królestwa Prus a od 1919 roku do Wolnego Miasta Gdańska. 1 września 1939 roku włączone do III Rzeszy.

 

2 września 1939 roku powstał obóz koncentracyjny Stutthof. Tego dnia przywieziono pierwszych 150 więźniów. 3 września rozpoczęto budowę obozu. Istniał do 9 maja 1945 roku. Był to najdłużej działający obóz koncentracyjny poza granicami Niemiec. Łącznie przez obóz przeszło 110-127 tysięcy więźniów. Liczba ofiar to 65-85 tysięcy osób. Specjalny obóz kobiecy był miejscem wyjątkowej martyrologii kobiet i małych dzieci. Kilkudziesięciu więźniom udało się uciec. Warunki mieszkalne były wyjątkowo ciężkie, ponieważ obóz zbudowano na wysokości 1m n.p.m. na terenie podmokłym, z częstymi wiatrami morskimi. Położony był w lesie, otoczony bagnami i torfowiskami. Od lata 1942 roku działał piec krematoryjny, od lipca 1944 roku komora gazowa (od tego czasu jest to obóz masowej zagłady w ramach "ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej").

 

Największym zakładem gospodarczym w obozie była filia niemieckich zakładów zbrojeniowych DAW, ale więźniowie byli zatrudniani w różnych firmach i na terenie obozy istniały różne warsztaty. 25 stycznia 1945 roku (głęboki śnieg, -20 st. C) rozpoczęła się ewakuacja obozu drogą lądową, tzw. marsz śmierci. trwał 11 dni, zmarło ok. 2000 osób, drugie tyle uciekło. W marcu, w wyniku bombardowań prowadzonych przez lotnictwo radzieckie, ucierpieli więźniowie i ludność cywilna w barakach. W kwietniu, drogą morską tzw. "barkami śmierci", ewakuowano ok. 5000 więźniów. Śmiertelność sięgała tam 50%. 27 kwietnia ewakuowano lub rozstrzelano ostatnich więźniów, 30 kwietnia opuścili obóz hitlerowcy, a 9 maja wkroczyła Armia Czerwona. Od 12 marca 1962 roku istnieje Muzeum Stutthof w Sztutowie (dzieci do lat 13 nie mogą zwiedzać). 2 września 2009 roku zostało ono odznaczone Złotym Medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artis".

 

Ciekawym zabytkiem jest most zwodzony na Wiśle Królewieckiej, zbudowany w 1934 roku. Jego sylwetka może się wydawać bardzo znajoma, gdyż tu właśnie kręcono serial "Czterej pancerni i pies" (odcinek "Daleki patrol"). Obok mostu jest miejsce dla wędkarzy i wypożyczalnia sprzętu wodnego. Innym zabytkiem jest kościół parafialny pw. św. Wojciecha, pochodzący z początku XX wieku.

W Sztutowie są dwa przystanki wąskotorowej Żuławskiej Kolei Dojazdowej, dzięki czemu jest wygodna baza do wycieczek.

Mapa Sztutowo

Galeria zdjęć Sztutowo

Zobacz zdjęcia uczestników konkursu foto w serwisie e-nocleg.pl