Jednym z najstarszych polskich uzdrowisk jest Szczawno-Zdrój. Leży w dolinie Szczawnika u podnóża góry Chełmiec w Sudetach Środkowych na wysokości ok. 410 m. Panuje tu klimat podgórski, łagodny i orzeźwiający, a lasy chronią przed wiatrami wiejącymi od Wałbrzycha. Około 60% powierzchni zajmują tereny zielone, a dwa Parki Zdrojowy i Szwedzki 26,5 ha. Rośnie w nich ok.180 gatunków rodzimych i aklimatyzowanych, w tym 130 pomników przyrody. Tutejsze wody lecznicze Mieszko, Dąbrówka, Młynarz i Marta to szczawy wodorowęglanowo-sodowo-wapniowo-magnezowe. Źródło Marta nie jest użytkowane, natomiast mieszanina pozostałych wód nosi nazwę handlową Anka. W uzdrowisku leczy się schorzenia narządu ruchu, górnych i dolnych dróg oddechowych, laryngologiczne, schorzenia ukłądu pokarmowego (m.in. otyłość) i moczowego.
Legenda mówi, że pierwsza leśna osada powstała na Wzgórzu Gedymina. W latach 1907-1912 niemieccy archeolodzy odkopali ślady ujęć wodnych sprzed około 2000 lat. W rejonie dzisiejszej Wieży Anny znaleziono ujęcia studzienne, szybiki wodne i czerpaki; ujęcie było typu słowiańskiego. Na pamiątkę odkrycia Towarzystwo Miłośników Szczawna Zdroju ufundowało tablicę.
Pierwsza pisana wzmianka o Szczawnie-Zdroju pochodzi z 1221 roku, gdy w dokumencie Henryka I Brodatego powołują się na prawa i zasady Salzborn. Uzdrowisko nosiło różne nazwy polskie i niemieckie, ostatnia zmiana miała miejsce w 1946 roku. W 1945 roku uzdrowisku nadano prawa miejskie i otrzymało ono nazwę Solice-Zdrój. Wybitny balneolog prof. Antoni Sabatowski zaproponował nazwę Szczawno-Zdrój, ponieważ tutejsze wody mineralne nie należą do grupy solanek, więc poprzednia nazwa była myląca. Pierwotna nazwa piastowska brzmiała Solicowo.
W 1392 roku właścicielem Szczawna zostaje czeski król Wacław, w latach 1410-1464 jest własnością prywatną, potem znowu przechodzi w ręce króla czeskiego, w 1509 roku kupił je Conrad von Hochberg i do 1931 roku należało do jego potomków. Nadworny lekarz Hochbergów, Caspar Schenckfeldt, w roku 1598 zbadał i potwierdził właściwości lecznicze tutejszych wód mineralnych. Z inicjatywy dra Augusta Zemplina, od 1816 roku trwa intensywny rozwój uzdrowiska, powstają pijalnia wód mineralnych, teatr, pawilon dla orkiestry, zajazdy i hotele. Zabudowa uzdrowiskowa wraz z parkami istnieje do dziś.
Uzdrowisko miało sławę europejską, stąd lista kuracjuszy jest imponująca. W latach 1855-1857 koncertował tutaj Henryk Wieniawski, a od 1966 roku odbywają się doroczne festiwale jego imienia. Inni kuracjusze to Zygmunt Krasiński, Iwan Turgieniew, Jarosław Iwaszkiewicz, Jan Brzechwa, król August saski, cesarz Wilhelm II, car Mikołaj I, król grecki Konstantyn I, Winston Churchill, Agostino Casaroli, kard. Adam Sapieha, Ludwik Zamenhof, Hipolit Cegielski.
W 1862 roku urodził sie tu Gerhart Hauptmann, niemiecki dramaturg i powieściopisarz, laureat Nagrody Nobla z 1912 roku. Jego ojciec był zarządcą hotelu "Pod pruską koroną" (obecnie "Korona Piastowska"). Poznana tam galeria typów ludzkich znalazła się potem w jego twórczości.
Przez Szczawno-Zdrój przebiegają liczne szlaki turystyczne, łącznie z Europejskim długodystansowym szlakiem E3.