Przewodnik Ruś

                Ruś to spora, licząca około 800 mieszkańców wieś położona w malowniczych terenach województwa warmińsko – mazurskiego. Administracyjnie należy do gminy wiejskiej Stawiguda i znajduje się około 7 kilometrów od Olsztyna, nad rzeką Łyną.
              Historia wsi sięga XIV wieku, kiedy to w roku 1331 dokonano lokacji na prawie chełmińskim. Od początku wieś nastawiona była głównie na hodowlę i gospodarkę, swoją działalność prowadzili tu rybacy, młynarze oraz bartnicy. Działający w Rusi od 1444 roku młyn zniszczony został w czasie wojen szwedzkich w XVII wieku. Ponadto mieszkańcy wsi i okolic pracowali w działających we wsi hucie żelaza i tartaku. Wielokrotnie nawiedzana przez rozliczne klęski, w tym epidemię dżumy w I połowie XVIII wieku oraz przemarsze wojsk. W czasie II wojny światowej zarządzona ewakuacja Rusi skończyła się masakrą jej mieszkańców.

Do zdecydowanie najciekawszych historycznie obiektów znajdujących się zarówno na terenie samej wsi jak i jej okolic z pewnością zaliczyć należy:
·    Zbudowana pierwotnie w 1838 roku szkoła, później wielokrotnie przebudowywana i modernizowana.
·    Liczne zabudowania i domostwa pochodzące z końca XIX i z początku XX wieku.
·    Nieczynny duży, drewniany młyn wodny.
·    Znajdujący się w pobliskim Bartągu zabytkowy kościół pod wezwaniem św. Jana Apostoła. Początkowo zbudowany w II połowie XVII wieku, spalony i odbudowany w 1724. W jego wnętrzu znajduje się wykonany w 1695 roku ołtarz główny.

A także: zbudowany w 1846 roku drewniany most na Łynie, założona w 1892 roku biblioteka polska oraz kapliczka.

               Ruś, podobnie jak wiele okolicznych wsi i miasteczek nastawiona jest głównie na turystykę i rekreację. Baza noclegowa obejmuje głównie gospodarstwa agroturystyczne lub pensjonaty i hotele zlokalizowane w pobliskim Olsztynie. Ruś może swoim gościom zaoferować przede wszystkim świeże powietrze, przepiękne mazurskie krajobrazy i niespotykaną nigdzie indziej atmosferę.
              Zwolennicy aktywnego wypoczynku z pewnością odnajdą się na licznych trasach turystycznych pieszych i rowerowych. Wśród najciekawszych szlaków okolic wyróżnia się zielony szlak pieszy Olsztyn - Nidzica oraz pobliski szlak rowerowy dokoła liczącego około 49 hektarów powierzchni Jeziora Kielarskiego.
Od stycznia 2007 roku w Rusi funkcjonuje prawdziwy wyciąg narciarski "Kartasiówka" z wypożyczalnią sprzętu narciarskiego oraz szkółką dla początkujących. Jest to zdecydowanie jeszcze jeden powód, by choć na chwilę oderwać się od szarości życia codziennego i zawitać w te okolice.

               Na południe od wsi zlokalizowany jest rezerwat Las Warmiński, w którym występuje wiele interesujących okazów zarówno flory jak i fauny. Wśród nich spotkać można przedstawicieli gatunków takich jak: przylaszczka pospolita, konwalia majowa, lilia złotogłów, rosiczka okrągłolistna oraz gnieźnik leśny, a wśród zwierząt: wydra europejska, łasica, borsuk, popielica, orlik krzykliwy oraz bocian czarny. Warto zaznaczyć, iż w lesie warmińskim znajdują się jeziora śródleśne oraz historyczne kurhany sprzed przeszło 2000 lat.

O Rusi została napisana książka "Ruś nad Łyną".