Olszanica, licząca około 1100 mieszkańców wieś w województwie podkarpackim, stanowiąca siedzibę gminy o tej samej nazwie. Nazwa wsi wywodzi się od słowa olsza, olszyna i oznaczała teren porośnięty olchami. Początkowo znana jako Olschanycze i Olschanycza, swą obecną nazwę przyjęła w 1589 roku.
Pierwsze wspominki na temat Olszanicy pochodzą już z 1376 roku, kiedy to stanowiła prywatną wsią szlachecką. W XV wieku Olszanica należała do Kmitów, a następnie Tarłów i Mniszchów. W początkach XVII wieku była to własność Mniszchów i znajdował się tu zamek murowany, w którym przebywała Maryna Mniszchówna - późniejsza carowa. Od 1941 roku do roku sierpnia 1944 roku wieś była siedzibą okupacyjnego hitlerowskiego urzędu gminy.
Obecnie mieszkańcy Olszanicy utrzymują się głównie z turystyki oraz prowadzenia gospodarstw rolnych.
Najważniejszymi zabytkami Olszanicy są:
- otoczony fosą Pałac, wybudowany przez Jordanów w 1905 roku, stanowi jedej z najładniejszych obiektów okolic. Uwagę przykuwa kopuła z czterema wieżyczkami. Na elewacji pałacyku widnieje herb Szreniawa. Obok głównego budynku stoją zabudowania dworskie – oficyna, kuźnia i most.
- pochodząca z 1923 roku grecko-katolicka cerkiew pw. Zaśnięcia Matki Bożej. Z dawnego wyposażenia cerkwi zachowało się tabernakulum, 6 ikon z przełomu XVIII – XIX wieku oraz starodruki ruskie z XVII – XVIII wieku.
- murowana dzwonnica parawanowa z dzwonem pochodzącym z 1630 roku;
- pomnik Żydów z okolicznych miejscowości pomordowanych przez hitlerowców;
- przydrożne kapliczki z XIX wieku.
Z dworem obronnym w Olszanicy związana jest opowieść o siedemnastoletniej Mariannie Mniszchównie, która zakochała się w służącym. Ten jednak na wieść o ciąży uciekł przed gniewem jej ojca do Kozaków. Mariannę wywieziono do Olszanicy, by tam w tajemnicy powiła dziecko. Osamotniona zdecydowała się na desperacji krok, popełniła samobójstwo. Według podań, jej duch błąkał się po Pałacu aż do przebudowy dworu.
Obecnie Pałac funkcjonuje jako ośrodek wczasowy Ministerstwa Sprawiedliwości "Połoniny". Ku uciesze turystów jest jednak otwarty dla zwiedzających.
Wartym odwiedzenia jest z pewnością również sam park pałacowy, otaczający Pałac. Jego powierzchnia to około 7 ha, wśród których znaleźć można wiele przedstawicieli flory, w tym liczący ponad 6 metrów dąb szypułkowy. Ponadto na terenie parku rosną: jesion wyniosły, klon zwyczajny, lipa krymska i srebrzysta, olcha czarna, topola balsamiczna, wiąz górski, sosna wejmutka i pospolita, daglezja zielona i wiele innych. Wśród nich wyróżnia się liczne pomniki przyrody, w tym np. 32 dęby szypułkowe.
W gminie funkcjonuje szeroko rozwinięta turystyka piesza i konna, w tym kilka pieszych szlaków turystycznych: żółty i zielony szlak spacerowy oraz zielony szlak górski PTTK.
Ponadto w Olszanicy odwiedzić warto Dom Ludowy, stanowiący placówkę kulturalną dla okolicznych mieszkańców oraz nieduży Amfiteatr w formie drewnianej zabudowy. Na terenie gminy działają liczne zespoły muzyczne, grupy śpiewacze oraz posiadające długoletnie tradycje kapele ludowe, w tym np. zespół ludowy "Uherczanie", "Olsza" i "Orelczanki".