Mikołajki to niewielkie, aczkolwiek z pewnością znane wszystkim miasto położone w północno – wschodniej części naszego kraju, w województwie warmińsko – mazurskim. Znajduje się nad Jeziorem Mikołajskim, należącym do obszaru tzw. Krainy Wielkich Jezior, w skład której wchodzą niezwykle malownicze tereny z niezliczonymi akwenami wodnymi oraz bardzo atrakcyjne pod względem historycznym. Mikołajki liczą sobie około 4 tysięcy stale zamieszkujących mieszkańców, jednak liczba rokrocznie przybywających tu turystów sięga nawet setek tysięcy.
Pierwotnie w miejscu, w którym znajdują się dzisiejsze Mikołajki zlokalizowana była staropruska osada, co jest bardzo charakterystyczne dla tego regionu. Pierwsza wzmianka o mieście pochodzi z I połowy XV wieku, z 1444 roku. Prawa miejskie Mikołajki uzyskały od króla pruskiego Fryderyka Wilhelma I stosunkowo późno, bo w roku 1726. Rozkwit miasta przypadł na II połowę XIX wieku, kiedy to w 1843 roku uruchomiona została żegluga na Mazurach. Wówczas to Mikołajki uzyskały status miejscowości o charakterze turystycznym. W czasie II wojny światowej po zachodniej stronie Jeziora Mikołajskiego znajdowała się placówka Abwehry, czyli niemieckiego wywiadu wojskowego. Po wojnie, w 1945 roku. Mikołajki wróciły w granicy Polski.
Nazwa miasta wywodzi się od patrona kościoła, św. Mikołaja.
Do najważniejszych zabytków Mikołajek zdecydowanie można zaliczyć:
· Zbudowany w 1840 roku klasycystyczny kościół ewangelicki p.w. Świętej Trójcy wraz z wieżą z 1880 roku.
· Neogotycki kościół katolicki Matki Boskiej Różańcowej z 1910 roku.
· Zabytkowa zabudowa miejska z przełomu XIX/XX wieku.
· Zachowany w stosunkowo dobrym stanie cmentarz żydowski z 1881 roku, do czasów współczesnych zachowało się kilkadziesiąt oryginalnych nagrobków z napisami w języku hebrajskim i niemieckim. Znajduje sie pod patronatem Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego.
· Liczne domy pochodzące z I i II połowy XIX wieku.
Mikołajki i okolice oferują wszystkim przybywającym liczne atrakcje związane z przebywaniem na łonie natury. Cudowne, malownicze widoki i czyste powietrze, do tego wspaniale zorganizowany wypoczynek na wodzie to wszystko, czego wielu z nas pragnie w czasie wolnym. Liczne trasy piesze, rowerowe oraz umożliwiające uprawianie turystyki konnej z pewnością przyciągają każdego wielbiciela tego rodzaju aktywności. Szeroko rozbudowana baza noclegowa i agroturystyczna zapewnia doskonały wypoczynek i relaks dla nawet najbardziej wymagającego turysty.
Dzięki sąsiedztwu Jeziora Mikołajskiego wielbiciele sportów wodnych mogą korzystać z licznych wypożyczalni sprzętu, nie tylko wędkarskiego, ale przede wszystkim żeglarskiego, kajakowego, w tym także nart wodnych, skuterów itp. Jest to doskonała zachęta dla ludzi lubiących tego rodzaju rozrywkę. W Mikołajkach znajduje się przystań Żeglugi Mazurskiej.
Jako ciekawostkę należy dodać, iż działający w Mikołajkach ośrodek radiologiczny po katastrofie elektrowni w Czarnobylu jako pierwszy w Polsce odkrył napływ skażonych mas powietrza znad Czarnobyla.