Przewodnik Iława

               Iława to duże, liczące około 34 tysięcy mieszkańców miasto o charakterze wypoczynkowo turystycznym, położone w województwie warmińsko – mazurskim, nad południowym krańcem najdłuższego polskiego jeziora - Jeziorak. Przez miasto przepływa także rzeka Iławka. Podobnie jak okoliczne większe miasta, Iława znajduje się na terenie obszaru tzw. Zielonych Płuc Polski.
Najstarszą formę nazwy Iława stanowi łacińskie Ylavia. Przez lata przynależności do Prus miasto znane było jako Deutsch Eylau oraz Stadt Deutsch Eylau. Obecną i ostateczną nazwę miasto przyjęło w 1945 roku, po powrocie w granice Polski.

               Historia miasta Iławy sięga już roku 1226, kiedy to pojawiły sie pierwsze wzmianki o osadnictwie na tym terenie. Wówczas to Konrad I Mazowiecki wydał dokument zapowiadający przybycie Krzyżaków na te ziemie. Choć pierwszy akt lokacyjny zaginął, wiadomym jest, że Iława założona została w 1305 roku przez komtura krzyżackiego Siegharda von Schwarzburga i niemalże równocześnie otrzymała pełne prawa miejskie. W czasach średniowiecznych miasto stanowiło doskonale zorganizowaną i ulokowaną warownię z murami zabezpieczonymi fosą. Miasto oprócz przynależnego do niego obszaru w obrębie murów otrzymało w 1317 roku dodatkowe ziemie. Największy rozwój i rozkwit miasta przypadł na wiek XVIII oraz XIX, wówczas to powstało wiele istotnych dla Iławy obiektów, w tym np. kościół Przemienienia Pańskiego. Niestety większość ówczesnych zabytków strawiona została przez gnębiące miasto liczne pożary oraz konflikty zbrojne.
W swojej historii Iława przez długie lata przeciwstawiała się Prusom, jednak wskutek przegranych bitew musiała wrócić na ich tereny. Mimo iż już po I wojnie światowej, w wyniku plebiscytu, miała szansę na włączenie w granice Polski, mieszkańcy niemal jednogłośnie opowiedzieli się za dalszą przynależnością do Niemiec. W efekcie wielokrotnie podbijana i przekazywana z rąk do rąk, Iława ostatecznie powróciła na tereny polskie dopiero po zakończeniu II wojny światowej, w roku 1945. W niczym jednak nie przypominała dawnego, świetnego miasta – w wyniku obu wojen została niemalże doszczętnie zniszczona. Lata powojenne stały się zatem okresem kolejnego rozkwitu miasta i zakrojonej na szeroką skalę jego odbudowy.

Mimo swojej trudnej historii Iława i okolice bogate są w liczne atrakcje i zabytki, wśród których, jako najważniejsze i najcenniejsze wymienić należy z pewnością:
·    układ urbanistyczny Iławy wpisany do rejestru zabytków polskich;
·    Grodzisko wczesnośredniowieczne zlokalizowane na mającej około 85 ha powierzchni wyspie Wielka Żuława. Grodzisko jest pozostałością staropruskiego grodu datowanego na okres X - XIII wieku.
·    Stanowiący niezwykły obiekt zabytkowy, zbudowany w latach 1317 – 1325 gotycki kościół pw. Przemienienia Pańskiego. W swej historii wielokrotnie odnawiany i przebudowywany, ostateczną formę przyjął w I połowie XX wieku. We wnętrzu zabytkowego kościoła znajdują się m.in. rokokowy ołtarz główny z 1741 roku oraz wykonany w 1786 roku przez Christiana Bernarda Rode obraz "Modlitwy Chrystusa w Ogrójcu". Obecnie kościołem opiekują się Misjonarze Oblaci Maryi Niepokalanej. Jako ciekawostkę należy dodać·    , iż w podziemiach kościoła znajdują się trumny ze zabalsamowanymi zwłokami Wilhelma Albrechta von Finckensteina i jego żony.
·    Wybudowany w latach 1910 – 1912 neobarokowy ratusz miejski, do dnia dzisiejszego stanowiący siedzibę burmistrza oraz Rady Miasta;
·    Zabytkowy, neogotycki budynek Dworca "Iława Główna", pochodzący z roku 1900.

Ponadto wartymi uwagi są także: neogotycka cerkiew greckokatolicka pochodząca z 1899 roku, znajdujące się w budynku z lat 1916 – 1922 Kino Pasja oraz liczne zabytkowe kamienice i wieże ciśnień z okolic XIX wieku. Do obiektów historycznych zalicza się również młyn wodny, młyn elektryczny oraz zbudowaną w 1898 roku willę Waldrausch.

               Niedaleko Iławy zlokalizowany jest utworzony w 1993 roku Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego, w skład którego wchodzą 43 zbiorniki jeziorne. Na terenie parku znajdują się liczne rzadkie rośliny takie jak np. wawrzynek wilczełyko, rosiczka okrągłolistna, grążel żółty czy orlik pospolity. Wśród przedstawicieli fauny spotkać można kormorany, kanie, czarne bociany oraz lisy, borsuki, wydry i wilki.

              W Iławie i okolicach, ze względu na doskonałe położenie w tym zakątku kraju, rozwija się szeroko uprawiana turystyka piesza, rowerowa oraz wodna. Zwłaszcza tę ostatnią napędza bliskie sąsiedztwo jeziora Jeziorak, przy którym działa wiele przystani jachtowych i wypożyczalni sprzętu wodnego. Wielbiciele tego rodzaju aktywnego spędzania czasu z pewnością skorzystają z dóbr, jakie oferuje środowisko naturalne tych terenów. Dodatkową atrakcją stanowią liczne szlaki kajakowe, obejmujące swoimi trasami okoliczne akweny wodne i miejscowości. Poza wymienionymi, licznie przybywający do Iławy turyści równie chętnie korzystają z możliwości uprawiania coraz to popularniejszego w naszym kraju jeździectwa, czyli turystyki konnej.
Przez miasto prowadzi kilka szlaków turystycznych, w tym m.in. historyczno-przyrodniczy szlak z Iławy do Kamieńca oraz zielony szlak, zwany Napoleońskim, prowadzący dwiema trasami, z których jedna przebiega przez zabytkowy, czternastowieczny Zamek w Szymbarku. W czasach II wojny światowej stanowił on tymczasową kwaterę Armii Czerwonej. Obecnie, po spaleniu w 1946 przez uciekającą Armię, zachowały sie jedynie jego ruiny. Od 1997 Zamek w Szymbarku pozostaje w rękach prywatnego właściciela.

               Jako ciekawostkę należy dodać, iż jeszcze przed wybuchem II wojny światowej na terenie miasta natrafiono na tzw. "grób księżniczki", stanowiący niezwykłe archeologiczne znalezisko z okresu I – IV wieku. Do elementów odnalezionego grobu należały m.in. liczne ozdoby oraz pięknie zdobiona waza typu sigillata terra, sprowadzona z rzymskiej Galii.

              Do najważniejszych kulturalnych wydarzeń należą m.in. Święto Miasta, obchodzone 11 czerwca w ramach obchodów założenia miasta, organizowane przez Iławskie Centrum Kultury liczne imprezy, festyny i zabawy sportowo-rekreacyjne, w tym międzynarodowy festiwal jazzu tradycyjnego Złota Tarka czy ogólnopolski festiwal młodzieżowych grup rockowych o nazwie Fama Rock Festival.