Przewodnik Gietrzwałd

         Gietrzwałd to niewielka wieś położona w malowniczym województwie warmińsko – mazurskim, siedziba gminy o tej samej nazwie. Okolica ta słynie z wielu czystych rzek i jezior, a także mnóstwa innych walorów o charakterze turystycznym. Gietrzwałd znajduje się w obszarze Zielonych Płuc Polski, stanowiących wyjątkowy pod względem czystości powietrza i środowiska obszar naszego kraju.
          Historia wsi sięga czasów XIV wieku, kiedy to 19 maja 1352 roku została ulokowana przez Warmińską Kapitułę Katedralną. Jej tzw. zasadźcą był wówczas sołtys Dittrich i to od jego nazwiska powstała wielokrotnie modyfikowana niemiecko-brzmiąca nazwa miejscowości. Początkowo brzmiała ona Dittrichswald, co oznaczało „dziewiczy las”. Polski Gietrzwałd pojawił się w dokumentach dopiero w okolicach XVII wieku. Od samego początku mieszkańcy wsi trudnili się głównie uprawą roli oraz hodowlą bydła. We wsi działała także wówczas szkoła katolicka.

Do najważniejszych pod względem kulturowym i historycznym obiektów znajdujących się we wsi zalicza się m.in:
·    Powstały na przełomie XV i XVI wieku, kilkakrotnie modernizowany kościół, od roku 1970 znany jako Bazylika Narodzenia Najświętszej Maryi Panny lub Bazylika Mniejsza. W Bazylice od co najmniej 1505 roku znajduje się obraz Matki Boskiej Gietrzwałdzkiej. Do Bazyliki należy również trzykondygnacyjna wieża z zegarem z 1885 roku oraz trzema zabytkowymi dzwonami.
·    Zbudowana z czerwonej cegły w 1877 roku kaplica wotywna św. Józefa. W jej wnętrzu znajduje się ołtarz neogotycki.
·    Liczne domy z XIX wieku oraz stosunkowo nowe kapliczki z połowy i końca XX wieku.

Poza znajdującymi się w samej wsi obiektami, gmina Gietrzwałd oferuje swoim gościom atrakcje takie jak: zbudowane około roku 1900 wieże obronne przy moście kolejowym na rzece Pasłęce

Z Gietrzwałdem związana jest też historia objawienia Matki Bożej. Według legend i podań w okresie od 27 czerwca do 16 września 1877 roku Matka Boża objawiała się dwóm dziewczynkom na przykościelnym klonie. Dziewczynkami tymi były trzynastoletnia Justyna Szafryńska i dwunastoletnia Barbara Samulowska. W stulecie domniemanych objawień, w 1977 roku Kościół zatwierdził ich treść jako autentyczną, co sprawia, iż objawienie w Gietrzwałdzie jest jedynym takim wydarzeniem na ziemiach polskich uznanym przez Kościół rzymskokatolicki.
Od tamtej pory Bazylika Narodzenia Najświętszej Maryi Panny jest celem corocznych pielgrzymek wiernych z całego kraju i nie tylko.

          Ponadto Gietrzwałd podobnie jak inne okoliczne miejscowości jest wsią o charakterze wypoczynkowym i turystycznym. Swoim gościom oferuje liczne miejsca noclegowe w gospodarstwach agroturystycznych oraz pola namiotowe. Liczne trasy spacerowe i rowerowe przyciągają osoby chcące odpocząć od zgiełku miasta na łonie natury. Czyste powietrze, doskonała szata roślinna oraz wody pobliskich jezior sprawiają, że mimo swojej niewielkiej sławy, Gietrzwałd rokrocznie odwiedza liczna grupa wiernych turystów.

Głównym centrum kulturalnym we wsi jest Gietrzwałdzki Ośrodek Kultury, który organizuje wiele imprez i wydarzeń głównie o charakterze lokalnym.